KASTEN ÖLDÜRME SUÇU
1. Giriş
Kasten öldürme suçu, bireyin yaşam hakkını doğrudan hedef alan ve ceza hukukunun koruduğu en temel hukuki değerlerden biri olan yaşam hakkının ihlaline yönelik en ağır suç tipidir. Anayasa’nın 17. maddesinde güvence altına alınan yaşama hakkı, insan onurunun vazgeçilmez bir unsuru olarak kabul edilir. Türk Ceza Kanunu’nda (TCK) kasten öldürme suçu, Madde 81 ve devamında düzenlenmiş olup, temel şekli ve nitelikli halleri ile geniş bir çerçevede ele alınmaktadır.
2. Hukuki Konu ve Korunan Değer
Kasten öldürme suçunda korunan hukuki değer, yaşam hakkıdır. Bu hak, mutlak nitelikte olup devredilemez, vazgeçilemez ve dokunulamazdır. Ceza hukuku açısından ise yaşam hakkı, yalnızca bireyin bedensel varlığını korumakla kalmaz; aynı zamanda toplum düzeni ve kamu güvenliği açısından da önem taşır.
3. Suçun Kanuni Düzenlemesi
3.1. Temel Hali (TCK m. 81)
>“Bir insanı kasten öldüren kişi, müebbet hapis cezası ile cezalandırılır.”
Temel şekil, herhangi bir ağırlaştırıcı veya hafifletici neden olmaksızın işlenen kasten öldürme fiilini ifade eder.
3.2. Nitelikli Halleri (TCK m. 82)
Nitelikli haller, failin daha ağır cezalandırılmasını gerektiren özel durumları kapsar. Örneğin:
Tasarlayarak,
Canavarca hisle veya eziyet çektirerek,
Yangın, su baskını, bombalama gibi tehlikeli araçlarla,
Üstsoya, altsoya, eşe veya kardeşe karşı,
Gebe olduğu bilinen kadına karşı,
Kamu görevlisinin görevini yapmasını engellemek amacıyla,
Bu hallerde ceza ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasıdır.
3.3. İhmali Davranışla Kasten Öldürme (TCK m. 83)
Failin öldürme sonucunu engelleme yükümlülüğü bulunmasına rağmen bunu yapmaması durumunda söz konusu olur.
4. Suçun Unsurları
4.1. Maddi Unsur
Fail: Herkes olabilir. Failin özel bir sıfatı aranmaz.
Mağdur: Yaşayan her insan olabilir.
Fiil: Hukuken bir insanın ölümüne neden olan icrai veya ihmali hareket.
Netice: Mağdurun ölümü.
Nedensellik Bağı: Failin fiili ile ölüm neticesi arasında uygun nedensellik bağı olmalıdır.
4.2. Manevi Unsur
Kasten öldürme suçunda failin doğrudan kast veya olası kast ile hareket etmesi mümkündür. Doğrudan kastta fail, ölüm sonucunu bilerek ve isteyerek gerçekleştirmektedir. Olası kastta ise sonucu istemese de kabullenmektedir.
5. Hukuka Aykırılık Unsuru
Öldürme fiili hukuka aykırı olmalıdır. Meşru savunma (TCK m. 25) veya zorunluluk hali (TCK m. 25/2) gibi hukuka uygunluk nedenleri varsa suç oluşmaz.
6. Teşebbüs, İştirak ve İçtima
6.1. Teşebbüs
Ölüm neticesi gerçekleşmezse ancak failin öldürme kastı sabit ise teşebbüs hükümleri uygulanır (TCK m. 35).
6.2. İştirak
Suça iştirak, azmettiren (TCK m. 38) veya yardım eden (TCK m. 39) şeklinde olabilir. Birden fazla failin birlikte hareket etmesi halinde müşterek faillik söz konusu olur.
6.3. İçtima
Kasten öldürme suçunun yanında başka suçlar da işlenmişse, fikri içtima (TCK m. 44) veya gerçek içtima hükümleri uygulanabilir.
8. Sonuç
Kasten öldürme suçu, hem toplumsal hem de bireysel açıdan en ağır ve telafisi imkânsız zarara yol açan fiillerden biridir. Türk Ceza Kanunu’nda bu suçun temel ve nitelikli halleri ayrıntılı şekilde düzenlenmiştir. Ceza yargılamasında en önemli husus, failin kastının niteliği ve fiil ile netice arasındaki nedensellik bağının somut delillerle ortaya konulmasıdır.